I

1. sınıfa başlangıç; çocuklarımızın 0 - 6 yaş dönemini kapsayan Erken Çocukluk döneminin sonuna denk gelir. Bu dönem, çocuk gelişiminde en kritik dönemin bitişine işaret eder.

1. Sınıf Çocuklarının Gelişimsel Dönem Özellikleri:

• 6 yaşındaki çocukların daha uzun dikkat süreleri vardır ve çocuklar, yapılandırılmış etkinlikleri daha fazla tercih ederler.
• Yeni sorumluluklar ve görevler almaktan zevk alırlar fakat yetişkinlerin yönlendirmesine ihtiyaç duyarlar, görevlerini düzgün olarak yerine getirdiklerinden emin olmak için sürekli soru sorarlar.
• Dil becerileri, giderek artan bir biçimde gelişir. Kelime hazineleri süratle artar.
• Sosyal-duygusal açıdan ebeveynlerinden daha bağımsız davranmaya başlarlar.
• Gelecek ve dünyadaki yeri hakkında daha fazla düşünmeye başlarlar.
• Arkadaşlıklara ve takım çalışmalarına daha fazla önem verirler.
• Arkadaşları tarafından sevilmek isterler.
• Kendilerine güvenirler.
• İlgi ve yeteneklerini göstermekten hoşlanırlar.
• Kendilerinin ve başkalarının duygularının farkına varmaya başlarlar.
• Öz denetim becerileri gelişmeye başlar.
• Arkadaşlarıyla oyuncak ve yemek paylaşmayı sever fakat akranlarıyla zaman zaman anlaşmazlıklar yaşayabilir.
• Düzenli bir okul ve aile hayatı, kendilerini güvende hissetmelerini sağlar.
• Zorlandıkları durumlarda güvendikleri yetişkinlerden duygusal destek beklerler.
• Birinci sınıfta çocuklar hikâye vb. yazılı yayınları okumaktan ve kendi yazdıklarını başkalarıyla paylaşmaktan hoşlanırlar.
• Yönergeleri takip edebilirler.
• Gerçek ile hayal dünyasını karıştırabilirler. Örneğin bir kelebeğin kirpikleri olduğunu iddia edebilirler.
• El-göz koordinasyonları gelişmektedir.
• Oyunlarında yaratıcılık sergilerler

Anne – Babalar Olarak 1. Sınıftaki Çocuğumuza Karşı Nasıl Davranmalıyız?

• Çocuğunuzun başarılarını fark ve takdir edebilirsiniz.
• Çocuğunuza evde yapabileceği; sofrayı kurmak, yatağını, oyuncaklarını toplamak vb. ufak sorumluluklar verebilirsiniz.
• Çocuğunuzla okulu, arkadaşları ve hayalleri hakkında konuşabilirsiniz.
• Çocuğunuzla başkalarına saygı duymak ve yardımcı olmak hakkında konuşabilirsiniz.
• Çocuğunuza erişebileceği ufak hedefler koyup kendisini başarılı hissetmesini sağlayabilirsiniz.
• Çocuğunuza sabrı, başkalarının sırada öne geçmesine izin vererek ve oyun oynamadan önce görevini bitirmesini sağlayarak öğretebilirsiniz.
• Düşünmeden hareket ederse ne gibi sonuçlarla karşılaşabileceğini çocuğunuza anlatabilirsiniz.
• Çocuğunuzun ne kadar televizyon izleyeceği, akşam saat kaçta yatacağı vb. kuralları bir liste hâline getirip bunları takip edebilirsiniz.
• Evde ve okulda ne tür davranışların kabul edilebileceği, hangilerinin edilmeyeceği hakkında konuşabilirsiniz.
• Birlikte ailecek kutu oyunları oynamak gibi eğlenceli etkinlikler yapabilirsiniz.
• Okuldaki sınıf öğretmeni, branş öğretmenleri, okul yöneticileri ve psikolojik danışmanı/psikolog ile tanışarak okulun amaçlarını ve birlikte çocuğunuzun daha iyi öğrenmesi için neler yapabileceğinizi öğrenebilirsiniz.
• Disiplini; çocuğunuzu cezalandırmak için değil, onu yönlendirmek ve korumak için kullanabilirsiniz.
• İyi davranışlarını ve çabasını takdir edebilirsiniz.
• Akranlarıyla karşılaşacağı sorunlarda, kendi sorununu kendisinin çözmesine fırsat tanıyabilirsiniz.
• Okul takımı ve sorumluluk projeleri vb. etkinliklerde görev alması için onu yüreklendirebilirsiniz.

II

Her çocuğun gelişimi biriciktir. Gelişimsel dönemlerde belli başlı noktalar olsa da her çocuğun bu noktalara ne zaman erişeceğini net bir biçimde söylemek zordur. Her çocuğun kendi gelişimsel hızı vardır. Aşağıda verilmiş olan gelişimsel dönem özellikleri, sizlere çocuğunuzu daha iyi anlayabilmeniz adına, bir kaynak olarak sunulmuştur. Herhangi bir sorunuz olursa lütfen çocuğunuzun okul psikolojik danışmanı/psikoloğuna başvurunuz.

2. Sınıf Çocuğunun Fiziksel Gelişimi:

• Boy ve beceri olarak gelişirler.
• Kollar ve bacaklardaki büyük kaslar gelişir. Bisiklete binmek, koşmak, futbol oynamak, yüzmek, savunma sanatları, paten, kayak vb. sporlar bu yaş çocuğu için uygundur.
• Eldeki küçük kaslarını daha iyi kullanmaya başlar.
• Resim çizerken daha fazla detay kullanırlar.
• Yüksek enerjileri vardır. Yorulsalar bile dinlenmek istemezler.
• Gözü karadırlar, bu yüzden sıkça fiziksel kazalara maruz kalabilirler.
• Takım sporlarından, kas gücü ve becerisi gerektiren oyunlardan hoşlanırlar.
• Denge duyuları gelişmiştir.

2. Sınıf Çocuğunun Sosyal – Duygusal Gelişimi:

• Konuşmaktan ve düşüncelerini açıklamaktan hoşlanırlar.
• Beğenileri ve beğenmedikleri nettir.
• Düzenden ve kurallardan hoşlanırlar.
• Risk almaktan ve hata yapmaktan hoşlanmazlar. Eleştiri aldıklarında ya da bir hatada bulunduklarında bunu kabullenmekte zorlanırlar.
• Etrafındaki yetişkinleri; anne-babasını ve öğretmenlerini, memnun etmekten hoşlanırlar.
• Yetişkinlerin değerlendirmelerine ve beklentilerine karşı duyarlıdırlar.
• İyi bir performans sergilemek ve kurallara uymak çok önem taşır.
• 1. sınıfa göre daha bağımsız çalışırlar. Grup çalışmaları sayesinde; paylaşmayı, sırada beklemeyi, öğretmenlerine ve arkadaşlarına güven duymayı, dinleyerek ve tartışarak iletişim kurmayı öğrenirler.
• Rekabetçidirler. Kendilerini başkaları ile kıyaslarlar.
• Sosyaldirler. Arkadaşlık kurmak ve yakın bir arkadaş edinmek önem taşır.
• Düzenli-mükemmel olma ile sürprizlere açık olma-hata yapma arasındaki dengeyi, çevrelerindeki yetişkinlerden destek alarak kurabilirler. Yetişkinlerin kendi hatalarını kabul ettiklerini görmek çocukları rahatlatır.
• Adil olmak onlar için çok önemlidir. “Bu durumda nasıl adil olabiliriz/eşit davranabiliriz?” vb. sorular sorabilirsiniz.
• Konuları ya hep ya hiç, örneğin doğru – yanlış, müthiş – berbat vb. olarak algılarlar
• Grup oyunları, kulüpler vb. topluluklarda güven duyarlar.
• Kendilerini sahip oldukları özellikler üzerinden tanımlamaya başlarlar. Örneğin “Gözlük takıyorum.” vb.
• Mizah duyguları gelişmeye başlar.
• Otoriteye karşı gelmeye ve sınırları zorlamaya başlarlar.
• Kendilerinden daha küçük çocuklarla oynamaktan ve onlarla ilgilenmekten hoşlanırlar.
• Öz güvenlerinin artması için yetişkinlerin sevgi dolu ve teşvik edici geri bildirimlerde bulunmaları ve küçük düşürme, tehdit etme, bağırma vb. olumsuz disiplin yöntemlerinden uzak durmaları gereklidir.

2. Sınıf Çocuğunun Bilişsel Gelişimi: 1. Sınıf çocuklarına oranla;

• Daha olgundurlar ve düşünerek hareket ederler.
• Mantıklı bir biçimde düşünmeye ve fikirlerini tutarlı bir biçimde düzenlemeye başlarlar.
• Düşünceleri genellikle somut eşyalar ve günlük hayatları ile ilgilidir.
• Yaşamlarına dair bilgiler edinirken gözlem ve deneye yer verirler.
• Karar alırken başkalarının fikirlerinden etkilenirler.
• Okuma becerileri gelişir. Ebeveynlerin kitaplara dair düşündürücü sorular sorması ve iyi bir kelime hazinesi ile bu yaş çocuğu ile konuşması gerekir.
• Kelimelere ve bir bilgi kaynağı olarak kitaplara ilgi duymaya başlarlar. Sözcük hazineleri gelişir.
• Üç aşamalı yönergeleri anlayabilirler (Örneğin tabağını çalkala, bulaşık makinesine koy ve kapağını kapa vb.) ve evde daha fazla sorumluluk alabilirler.
• Eşyaları ve bilgileri biriktirmekten, düzenlemekten ve sınıflandırmaktan hoşlanırlar.
• Etkili bir biçimde öğrenebilmeleri için dokunacakları somut eşyalara ve aktif olacakları tecrübelere ihtiyaç duyarlar.
• Meraklıdırlar, bilimsel sorular sorarlar ve nesnelerin nasıl çalıştığını bilmek isterler.
• Dikkat süreleri 15 dakikanın üzerine çıkar. Bu süreyi arttırmak için meditasyon yapmak, kutu oyunları oynamak ve televizyon izlemeyi sınırlandırmak şarttır.
• Ödevlerini tamamlamak ve yaptıklarının mükemmel olmasını isterler, çalışmalarını sürekli silgi ile düzeltebilirler.
• 2. sınıfın başında tek başlarına çalışmaktan hoşlansalar da zamanla grupları ve grup etkinliklerini severler.
• Yavaş çalışmaktan hoşlanırlar. Grup çalışmalarında hızlı çalışmayı öğrenirler.
• Benmerkezcidir ama diğer insanların fikirlerine dikkat etmeye başlarlar.
• Oyunlarda ve kuklalarla hayal gücünü sergilemekten hoşlanırlar.
• 3. sınıfın ortasına kadar “b” ile “d” harflerini karıştırabilirler.
• Planlama yapmayı, üretmeyi ve yaptıklarını değerlendirmeyi severler.
• Sorun çözme becerileri artar.
• Sihre meraklıdır.
• Yetişkinlerle bire bir sohbetten hoşlanırlar.
• Dikkat ve motivasyonu artıran dopamin hormonunun beyinlerinde gelişebilmesi için, net ve somut hedeflere ihtiyaç duyarlar.
• Geçmişle gelecek arasında bağlantı kurabilirler. Günlük tutmayı ya da içinde özel günlere ait biletlerin ve fotoğrafların vb. eşyaların bulunduğu bir anı defteri oluşturmayı sevebilirler.
• Eğer müzik ile ilgileniyorsa çocuk bir müzik aleti çalmaya teşvik edilebilir. Bu dönemde dinleme becerisi geliştiğinden klasik müzik vb. yapısal müzik melodilerinden hoşlanabilir.

III

Her çocuğun gelişimi biriciktir. Gelişimsel dönemlerde belli başlı noktalar olsa da her çocuğun bu noktalara ne zaman erişeceğini net bir biçimde söylemek zordur. Her çocuğun kendi gelişimsel hızı vardır. Aşağıda verilmiş olan gelişimsel dönem özellikleri, sizlere çocuğunuzu daha iyi anlayabilmeniz adına, bir kaynak olarak sunulmuştur. Herhangi bir sorunuz olursa lütfen çocuğunuzun okul psikolojik danışmanı/psikoloğuna başvurunuz.

3. Sınıf Çocuklarının Fiziksel Gelişimi:

• Rekabet içeren ve kendisini geliştirecek oyunlar oynamaktan keyif alır.
• El – göz koordinasyonları, el becerileri ve tepki gösterme hızları gelişir.
• Daha uzak bir yere, daha uzun bir sürede koşabilir.
• Kendi ayakkabısını bağlayabilir, düğmesini ve fermuarları yardımsız kapatabilir.
• Bir dans koreografisindeki hareketleri yerine getirebilir.
• Bilgisayar klavyesinde hızlı yazmaya başlayabilir.
• Kendi yeteneği ve ilgisi doğrultusunda bir spora yönlendirilebilir. 3. Sınıf Çocuklarının Sosyal – Duygusal Gelişimi: • İsteklidirler ve okula severek gelirler.
• Değişime kolay uyum sağlarlar.
• Risk almaktan hoşlanırlar.
• Bağımsız hareket etmeye yönelik istekleri artar.
• Arkadaşlarına karşı sadakat duygusu gelişir. Onlarla sır vermeye ve espri paylaşmaya başlar.
• Kıyafet seçimlerinde arkadaşlarının fikirlerinden etkilenmeye başlar.
• Bir gruba ait hissetme ihtiyacı vardır.
• Yakın bir arkadaşı olmasını ister.
• Kendisinden farklı özelliklere sahip yaşıtlarını kabullenmek için desteğe ihtiyaç duyar.
• Arkadaşlarından ve çevrelerindeki yetişkinlerden onay görmek mühimdir.
• Sorumluluk almak (ödevlerini ne zaman yapacağına karar vermek vb.) ister.
• “Doğru – yanlış” hakkındaki ve kendi yetenekleri konusunda fikirleri nettir. Etik konularda çocuklarımıza karşı sabırlı ve düşünceli yaklaşmak önemlidir.
• Yetişkinlerin hatalarını fark etmeye ve sorunlarını konuşarak çözmeye başlar.
• Çevresindekilerin ilgisini çekmek için kötü söz kullanmak isteyebilir.
• Duyguları ve dış görünüşü arasında denge kurmaya çalıştığı için duygusal iniş çıkışlar yaşayabilir. Yetişkinlerin sevgi dolu, yüreklendirici tavrı ve çocuklarının duygularını ifade etmelerine fırsat tanımaları çok önem taşır.
• Kendisine güven duyulmasından hoşlanır.
• “Yapamıyorum’”, “Bu çok sıkıcı’” vb. tepkiler gösterebilir. Yetişkinlerin onu teşvik etmesine ihtiyaç duyar

3. Sınıf Çocuklarının Bilişsel Gelişimi:

• Daha ileri seviyede düşünme, planlama, sorun çözme ve bilgi işleme becerileri artar. • Duyguları açıklamak, fikir paylaşmak ve hikâye anlatmaktan hoşlanır.
• Zaman kavramı gelişir.
• Neden – sonuç ilişkisini kavrar.
• “Define Avı” gibi sorun çözme oyunlarından zevk alır.
• Yetişkin desteği ile proje çalışması planlayıp sürdürebilir.
• Etkinlikleri artık daha fazla kendisi yönlendirmeye başlar.
• Romanlar, dergiler, proje kitaplarından zevk alır.
• Hayal kurmak yerine gündelik yaşamla ilgilidir.
• Artan ödev sorumluluklarında zorlanabilir.
• İlgisini çeken etkinliklere dikkatini en az 30 dakika boyunca verebilir. Dikkat arttırmak için dama ve satranç vb. strateji oyunları oynayabilir, teknolojik alet kullanımını sınırlandırmalıdır.
• “Neden bu kitabı sevdim?” vb. fikrini belirten yazılar yazabilir.
• Bilgi edinmek için okumaya başlar.
• Kendi çalışmalarını değerlendirmeye başlar. Hatta bazen çok eleştirel olabilir.
• Diğer insanların farklı fikirleri olabileceğini algılamaya başlar

IV

4. sınıfa başlangıç, çocukluktan ön-ergenliğe geçiş dönemine denk gelir. Her çocuğun gelişimi biriciktir. Gelişimsel dönemlerde belli başlı noktalar olsa da, her çocuğun bu noktalara ne zaman erişeceğini net bir biçimde söylemek zordur. Her çocuğun kendi gelişimsel hızı vardır. Aşağıda verilmiş olan gelişimsel dönem özellikleri, sizlere çocuğunuzu daha iyi anlayabilmeniz adına, bir kaynak olarak sunulmuştur. Herhangi bir sorunuz olursa lütfen çocuğunuzun okul psikolojik danışmanı/psikoloğuna başvurunuz.

4. Sınıf Çocuklarının Fiziksel Gelişimi:

• Enerjiktirler.
• Fiziksel sınırları zorlarlar.
• Kasları geliştiği için ağrıdan şikayetçidirler ve kazalara açıktırlar.
• Koordinasyonları gelişmiştir.
• Uzun süre oturmakta zorlanırlar.
• Vücudunda oluşacak fiziksel değişimlerle ilgili bilgilendirilmeye ihtiyaç duyarlar.
• Hareket etme ve düzenli beslenme vb. konularda bilinçlendirilmelidir.

4. Sınıf Çocuklarının Sosyal - Duygusal Gelişimi:

• Mutludurlar.
• Yoğun duygular yaşarlar.
• Bireysel ve bağımsız hareket etmekten hoşlanırlar.
• Rekabetçidirler. Başkalarını etkilemekten hoşlanırlar.
• Sınav kaygısı yaşayabilirler. Test teknikleri vb. konularda desteklenmelidirler.
• Kendilerine ve başkalarına karşı eleştirel davranırlar.
• Eleştirilere karşı duyarlıdırlar.
• Risk almaktan ve hatalı olmaktan hoşlanmazlar.
• Genellikle aynı cinsiyetten arkadaşlarla oynamayı tercih ederler.
• Arkadaşları arasında uyumlu ve popüler olma önem taşır.
• Yetişkinlerin onlara karşı tutarlı davranmaları ve onları takdir etmeleri önemlidir.
• Bir çalışma arkadaşı ile bire bir çalışmaktan hoşlanırlar.
• Otoriteyi ve kuralları sorgularlar. Bazen sınırlarınızı zorlayabilirler. Böyle durumlarda davranışının sonucunu ona aktarıp kararını sormak ve sakin kalmak en iyisidir.
• Yaşına uygun olarak evde yerine getirebileceği gerçekçi ve net sorumluluklar verilebilir. Bunları gerçekleştirince çocuğunuzu mutlaka takdir edin.

4. Sınıf Çocuklarının Bilişsel Gelişimi:

• Meraklı, çalışkan ve sabırsızdırlar. Kısa süren, yoğun etkinliklerden hoşlanırlar.
• Dünyadaki sosyal meselelere kafa yorarlar.
• Adalet duyguları gelişmiştir.
• Hayal gücü yerine gerçekçilik daha ön plana geçer.
• Hâlâ somut düşünce dönemindedirler. Dokunarak, deneyimleyerek öğrenirler.
• Okuyarak öğrenmeye başlarlar.
• Kelime oyunlarından hoşlanırlar.
• Abartmaktan ve bazen yaşına uygun olmayan sözler kullanarak ilgi çekmekten hoşlanırlar. Burada yapılması gereken bu sözlerin kaynağını ve anlamını bilip bilmediğini tespit etmektir.
• Konuşmayı severler. Akıllarına geleni hemen söyleyiverirler.
• Çalışma becerileri gelişmektedir. Ne zaman ödev yapacaklarına kendileri karar verebilirler.
• Kendileri ile ilgili düşünceler üretip çıkarımda bulunabilirler.
• Sorulara cevap verirken bilgiyi toplar, sunar ve analizde bulunurlar.
• Zaman yönetimi ve düzenli olma becerilerinde; yapılacaklar listesi hazırlanarak, ajanda tutması önerilerek, kendimiz bu konularda örnek oluşturarak desteklenmeleri gerekir.