Karışım ne demektir? Karışım nedir örnekler veriniz?

Karışım

Birden fazla maddenin kimyasal özellikleri değişmeyecek şekilde bir araya gelmesiyle oluşan madde topluluğunun tanımlanması için karışım terimi kullanılır. Saf maddeler element ve bileşiklerden oluşur ama maddelerin çoğu ne tek bir elementtir ne de tek bir bileşiktir. Aslında maddelerin geneli saf madde olmayan karışımlardır.

Karışımlar homojen ve heterojen olarak iki ana türe ayrılabilir.

Homojen Karışım

Her tarafında ve/veya zerresinde aynı özelliği gösteren, tek bir madde gibi hareket eden karışımlardır. Homojen karışımı meydana getiren maddeler gözle veya optik aletlerle görüntülenemezler, Homojen karışımlara genelde çözelti de denir. Tuzlu su, şekerli su, alkollü su, çeşme suyu, metal alaşımlar, tunç ve gaz karışımları homojen karışımlara örnektir.

Heterojen Karışım

Tamamında aynı özellikleri bulundurmayan, içerisindeki taneciklerin gözle görülebildiği karışımlardır. Heterojen karışımlar kendi aralarında süspansiyon, emülsiyon, aerosol ve koloit gibi gruplara ayrılmaktadır. Maden filizleri, kaya parçaları, odun parçaları, bitki yaprağı, sis, ayran, petrol su karışımı, beton parçası, toprak, granit, çakıl, kum, sünger, ponza taşı, süt, köpük, duman, toz ve çamur heterojen karışımlara örnek olarak verilebilir.

Süt çıplak gözle homojen gibi gözükmesine rağmen mikroskopla bakıldığında (yağ damlacıklarından dolayı) heterojen olduğu gözlenir. Heterojenlik mikroskopla tespit edildiği gibi tyndall * etkisi ile de tespit edilebilir.

Heterojen karışımlar kendi aralarında emülsiyon, süspansiyon, koloit, aerosol olmak üzere dört alt çeşide ayrılır.

Emülsiyon
Bir sıvıda çözünmeyen başka bir sıvının heterojen olarak bulanık bir şekilde dağılmış halidir. Su zeytinyağı karışımı, su benzin karışımı gibi.

Süspansiyon
Bir sıvıda çözünmeyen katının heterojen olarak dağılmış şeklidir. Su–kum karışımı, su–tebeşir tozu karışımı gibi.

Kolloid
Bir maddenin sıvı içerisinde asılı kalmasıyla oluşan, gerçek çözelti ile heterojen karışımlar arasında kalan karışımlardır. Homojen gibi görünseler de kolloid karışımı oluşturan maddeler ışın demeti veya lazer ışını geçirilerek fark edilebilir. Duman, jöle, boya

Aerosol
Bir katı veya sıvının gaz içinde dağılmasıyla oluşan karışımlardır. Aerosol karışımların çoğu kolloide de örnek olarak verilebilir. Sis, sprey, baca dumanı.

Karışımların Genel Özellikleri

- Karışımı oluşturan maddelerin kimyasal özelliklerinde değişiklik olmaz.
- Saf değildir.
- Fiziksel yollarla ayrıştırılır.
- Erime ve kaynama noktaları çözünenin derişimine bağlı olduğundan sabit değildir.
- Karışımların öz kütleleri sabit değildir. Karışımı oluşturan maddelerin miktarına bağlı olarak karışımın öz kütlesi değişir.
- Karışımın yapısında farklı cins atom veya molekül vardır.
- Karışımda bulunan maddelerin miktarı gelişigüzel olmakla beraber aralarında belirli bir sabit oran yoktur.

Bileşik ve Karışım Arasındaki Farklar

+ Bileşikler aynı cins moleküllerden, karışımlar ise farklı cins atom veya moleküllerden meydana gelir.
+ Bileşikler kimyasal yollarla, karışımlar ise fiziksel yollarla birleştirilip  ayrıştırılabilir.
+ Bileşikteki atomlar belirli kütle oranlarında birleşirlerken karışımlarda ise belirli bir oran yoktur.
+ Bileşiklerin sabit bir öz kütleleri vardır. Karışımların öz kütleleri karışımdaki maddelerin birleşme oranlarına bağlı olarak değişir.

* Tyndall Efekti : Tyndall dağılımı / Tyndall olayı olarak da bilinen etki; ışığın kolloid içindeki parçacıklardan veya bir süspansiyondaki küçük parçacıklardan saçılması olayıdır. 19. yüzyıl da fizikçi John Tyndall tarafından keşfedilmiştir. Yanık motor yağının parçacıklı olduğunun görülmesi ya da egzostlardan çıkan dumanın mavi renkte görülmesi bu efekte örnektir.

Video : Esra ATEŞ