Parmak Emme

Parmak emme, çocuklarda herhangi bir psiko-patolojik etken olmaksızın 3-  4 yaşlarına kadar görülen normal bir davranıştır. Bu yaş aralığından sonra çocuk parmak emmeye devam ediyorsa ya  da  sonradan alışkanlık haline getirdiyse altında psikolojik nedenler aranmalıdır. Anne baba çok kontrolcü ve baskıcı bir tutum gösteriyorsa, kendine güvenini kazanamayan çocuk, parmak emme davranışı gösterebilir.

Çocuklar, anne babanın ilgisini çekmek amacıyla (örneğin, yeni kardeşi doğmuşsa) parmak emme davranışı gösterebilir.

Çocuklar, anne babasının kendisiyle yeterince ilgilenmediğini  düşündüğü zaman, anne babasının yeniden ilgisini çekebilmek için daha küçük bir çocuk gibi davranabilir.

Çocuklar psikolojik sorunlar ve gerginlikler yaşadıkları zaman sıkıntılarını parmak emerek yansıtabilirler. Aile içinde problemler yaşanması (örneğin, anne babanın boşanması) çocukta bu davranışa sebep olabilir.

Parmak emme davranışı karşısında anne babanın göstereceği en sağlıklı yaklaşım nedir?

Anne babalar bu durumu telaşa kapılmadan sabırla karşılamalı ve sürekli bu davranışla ilgilenmekten kaçınmalıdır. Aile içinde sürekli aynı alışkanlık konu edilerek, dikkatleri çocuk üzerine çekmek, bu nedenle telaşa ve gerginliğe girmek ve çözüm amacıyla çocuğu sürekli eleştirmek yanlış anne-baba davranışları arasında sayılır.

Parmak emme davranışını çocuk genelde kendi kendine bırakır. Çocuğun bu davranışı üzerinde durmak yerine çocuğun ilgisi başka yöne çekilmelidir.
Bu davranış kesinlikle baskıyla önlenmeye çalışılmamalıdır. Baskı yapıldığında, tik, tırnak yeme, alt ıslatma gibi durumlar ortaya çıkabilmektedir. Zorlamak, elini bağlamak, eline vurmak, eline acı sürmek gibi davranışlardan da kesinlikle kaçınılmalıdır.

Çocuğa yapılan olumlu açıklamalarla psikolojik açıdan uyumunun sağlanması, sorunun ortadan kalkmasını sağlayabilir. Burada önemli olan, bu alışkanlığı oluşturan etkenlerin anne baba tarafından keşfedilerek ortadan kaldırılmasıdır. Örneğin, yeni bir kardeşin doğumu, çocukta parmak emme alışkanlığının başlamasına neden olabilir. Parmak emip, tırnak yemeye başlayan çocuk, bu tür bebekleşme hareketleriyle kaybettiğini düşündüğü ilgiliyi kazanma savaşımına girer. Kardeşin doğumundan önce çocuğun hazırlanması, kardeşin varlığına karşın çocuğun statüsünün devam edeceği ve onun yerinin ayrı olduğu konusunda çocuğun ikna edilmesi, kardeşin yardıma muhtaç olduğu ve elbirliğiyle ona bakmak gerektiği konusunda çocuğun inandırılması ondaki gerginliği azaltır. Böylelikle bu gerginlikten kaynaklanan alışkanlıklar da zamanla kaybolur.

Tırnak Yeme

Çocuklarda rastlanan tırnak yeme, eli ağıza götürme, ağıza bir nesne götürme gibi davranışlar özellikle ilk ve son çocukluk döneminde daha çok ortaya çıkmaktadır.  Çocukluk döneminde yerleşen ve alışkanlık haline gelen bu davranış yetişkinlik döneminde de devam edebilmektedir. Çocuklarda aniden ortaya çıkan tırnak yeme davranışı,  travmatik bir olay sonucu oluşabilirken kimi zaman da yaşanan olumsuz bir sürecin en son yansıması olarak karşımıza çıkabiliyor.

Tırnak Yeme Sorununun Muhtemel Nedenleri

• Eleştirel, baskıcı ve yanlış anne-baba tutumları, aile içi ilgisizlik ve olumsuz disiplin yöntemleri.
• Kardeş doğumu ve kıskançlığı, okula başlama, anne-baba arası kavgalar gibi çocukta kaygıya neden olabilecek durumlar.
• Çocuğun çevresinde, tırnak yeme davranışını gösteren kişilerin olması sonucu, model alma yoluyla bu davranışın öğrenilmesi.
• Çocukta yaşanan özgüven eksikliği.
• Çocuğun, stres ve kaygıyı azaltma ve kendisini güvende hissetme ihtiyacı.

Tırnak yeme davranışı karşısında anne babanın göstereceği en sağlıklı yaklaşım nedir?

Bu davranışın bir sonuç olduğundan hareketle, öncelikle çocuğumuzu gözlemlemeli ve tırnak yeme davranışını hangi durumlarda daha sık yaptığını tespit etmeliyiz.

Genellikle kaygı yaşayabileceği durumlar üzerinde gözlemimizi artırmalıyız. Bu davranışın nedenini tespit edip, nedene yönelik çözümler üzerinde çocukla

işbirliğine gidilmelidir. Örneğin, çocuğumuz televizyon izlerken tırnak yeme davranışını daha çok yapıyorsa, neler izlediğini gözden geçirmeli ve bunlar üzerinde çocuğumuzla konuşmalı ve çözüm üretmeye çalışmalıyız.

Anlayışlı ve uygun bir şekilde çocuğumuza yaptığı bu davranışının uygun olmadığını tırnağına ve parmağına zarar verdiğini, beraber hareket ederek bu davranışından kolaylıkla kurtulabileceğini belirtmeliyiz.

Anne - babalar ve çocuğun çevresinde kişiler kesinlikle ‘’elini ağzından çek’’ ‘’tırnağını sakın yeme’’ gibi sözlerle uyarıda bulunmamalıdırlar. Çünkü bu sözler her ne kadar çocuğu, bu davranışından vazgeçirmek için söylenmiş olsa da, tam ters etki yapmakta ve tırnak yeme davranışını pekiştirmektedir.

Çocuk bu davranışı sergilediğinde eliyle yapabileceği alternatif etkinlikler ya da eylemler belirleyin. Bunu çocuğunuzla da paylaşabilirsiniz. Çocuğunuzun tırnak yemeye başladığını gördüğünüzde çocuğunuzu uyarmak yerine, resim yapma, el ele tutuşma, oyun hamuruyla oynama, eliyle oynayabileceği bir oyun sayesinde dikkatini başka yere çekerek, onu tırnak yeme davranışından uzaklaştırmaya çalışın.

Çocuğun kendisini rahat ve açıkça ifade edebileceği aile ortamı sağlanmalı, duygu ve düşüncelerine önem verilmelidir. Çocuğumuzun aile içinde bir birey olduğu unutulmamalı ve uygun durumlarda çocuğumuza da söz ve seçim hakkı vermeliyiz. Ayrıca aile içerisindeki huzursuzluk, tartışma gibi olumsuz olayları, çocukların görmesi engellenmelidir.

Çocukların dünyasının çok küçük olduğunu unutmayın. Bizim için önemsiz ve küçük gibi görünen olay ve durumlar, çocuklar için büyük ve korkutucu olabilir. Çocuklarımızla iletişimimizde yargılamak, eleştirmek, öğüt vermek, gibi tepkiler yerine onları aktif dinlemeli ve anlamaya çalışmalıyız.