Dünya Arı Günü 🐝
Zirai takvim : Engir Kıran soğuğu, kar yağabilir. 🥶❄️

Olaylar

325 - Roma İmparatoru II. Konstantin, ilk Ekümenik Konsil'in İznik'te düzenlenmesini sağladı.
1481 - II. Beyazıt, Osmanlı Padişahı oldu.
1622 - Osmanlı İmparatorluğu'nda isyancılar, ordu ve yönetimde yenilik taraftarı olan Padişah II. Osman'ı tahttan indirip öldürdü. Öldürülen ilk padişah olan Genç Osman'ın yerine, I. Mustafa ikinci kez tahta çıkarıldı.
1861 - Amerikan İç Savaşı: Kentucky eyaleti iç savaşta tarafsız olduğunu ilan etti. Bu tarafsızlığı 3 Eylül'de Güney Orduları eyalete girince sona erecektir ve Kentucky, Kuzey'e katılacaktır.
1873 - ABD'de Levi Strauss ve Jacob Davis, bakır perçinlerin kullanıldığı ilk blue jean'in patentini aldılar. Ülkemizde ise KOT pantolon olarak bilinir. Terzi çırağı olarak kariyerine adım atan ve sonrasında Fransa'da dönemin en prestijli terzilik okulu olan La Deveze Derrox'ta eğitim alan Yugoslavya göçmeni Muhteşem Kot, Türkiye'yi sonradan kot ismini alacak blue jean (blucin) ile tanıştıran insandır.
1878 - II. Abdülhamit'i devirmek ve Çırağan Sarayı'nda tutulan V. Murat'ı tahta çıkarmak amacıyla, Çırağan Baskını'nı düzenleyen gazeteci Ali Suavi öldürüldü.
1883 - Endonezya'daki Krakatoa yanardağı faaliyete geçti. Volkanın son ve en büyük püskürmesi 26 Ağustos'ta gerçekleşecektir.
1891 - Thomas Edison tarafından icat edilen kinetoscope adlı (sinema makinesi) film gösterme cihazının bir prototipinin tanıtımı yapıldı.
1896 - Paris Operası'nın (Palais Garnier) 6 ton ağırlığındaki avizesi, seyirci kalabalığının üzerinde düştü ve bir kişi öldü. Yazar Gaston Leroux, gotik romanı Operadaki Hayalet'i 1909 yılında bu olaydan esinlenerek yazdı.
1902 - Küba, ABD'den bağımsızlığını kazandı, Tomás Estrada Palma ülkenin ilk Başkanı oldu.
1919 - İngiliz Muhipleri Cemiyeti kuruldu. Sait Molla gibi siyasal islamcıları ve din adamlarını bünyesinde bulundurmuş, hararetli bir şekilde İngiliz Mandasını savunan mandacı cemiyettir. 20 Mayıs 1919'da kuruldu. İngilizlerden para yardımı alan bu cemiyet, Anadolu'da karışıklıklar çıkarmayı ve Kurtuluş Savaşı'nı engellemeyi amaçladı.
1920 - İlk hemşire okulu, Amiral Bristol Hemşire Mektebi hizmete girdi. Mark Lambert Bristol, ABD Deniz Kuvvetleri'nde tuğamiral, rütbesine yükselen ve bu sıfatla aktif ve muharip görevlerde bulunan bir subay. Aynı zamanda, 1919 - 1927 arasındaki kritik geçiş döneminde ABD ile Türkiye arasındaki ilişkilerde, ülkesini Yüksek Komiser sıfatıyla temsil görevini üstlendi.
1928 - Türkiye'de uluslararası rakamlar kabul edildi.
1928 - Afganistan Kralı Emanullah Han ve Kraliçe Süreyya Türkiye'ye geldi. Bu ziyaret, bir hükümdarın ilk resmî Türkiye ziyaretiydi ve benzeri görülmeyen törenlerle karşılama yapıldı.
1932 - Amelia Earhart, Atlantik Okyanusu'nu uçakla tek başına ve hiç durmadan geçeceği yolculuğuna Newfoundland'dan başladı. Ertesi gün İrlanda'ya iniş yaptığında bunu başaran ilk kadın pilot unvanını almış oldu.
1932 - Avusturya Şansölyeliği'ne Hristiyan Sosyalist lider Engelbert Dollfuß seçildi.
1933 - Türk Hava Yolları - THY kuruldu.
1939 - Hatay Meclisi, Türk ordusunun Hatay'a girdiği 5 Temmuz'u Kurtuluş ve Meclis'in açıldığı 2 Eylül'ü Kurtuluş Bayramı olarak kabul etti.
1941 - II. Dünya Savaşı: Alman paraşütçüleri Girit adasını işgal etti.
1946 - Türkiye, UNESCO* Antlaşması'nı onayladı.
1953 - Amerikalı Jacqueline Cochran, North American F-86 Sabre ile uçarak dünyada süpersonik hızla uçan ilk kadın oldu.
1955 - Karadeniz Teknik Üniversitesi, 6594 sayılı kanunla Trabzon'da kuruldu. KTÜ, Türkiye'nin İstanbul ve Ankara illeri dışında kurulan ilk üniversitesidir.
1956 - ABD, uçaktan atılarak yapılan ilk hidrojen bombası denemesini, Pasifik Okyanusu'nda bulunan Bikini Atolü'ünde yaptı.
1963 - 20 Mayıs 1963 ayaklanması: Bazı ordu birlikleri, Ankara'da Talat Aydemir'in yönetiminde yeniden ayaklandı. Olayların ardından üç büyük ilde sıkıyönetim ilan edildi.
1971 - Anayasa Mahkemesi, Millî Nizam Partisi'nin kapatılmasına karar verdi. (Siyasal islamcı bu partinün üye ve kurucuları daha sonra Demokrat Parti ve Adalet Partisi kadrolarında yer almıştır.)
1971 - Kısa adı TÜSİAD olan Türk Sanayicileri ve İş Adamları Derneği kuruldu.
1980 - Québec'te yapılan halk oylamasında halkın %60'ı, eyaletin Kanada'dan ayrılması ve bağımsız kalması yönünde Meclis'e verilen teklifi reddetti.
1983 - AIDS'e yol açan HIV virüsünün keşfedilmesiyle ilgili ilk makaleler, Science dergisinde Luc Montagnier ve Robert Gallo tarafından ayrı ayrı yayımlandı. Afrika'da yaşayan maymun, aslan ve zürafalarda bulunan bu virus; genellikle cinsel ilişki ile bulaşmaktadır. Bu ayrıntı dikkat çekicidir.
1983 - Anavatan Partisi - ANAP, Turgut Özal başkanlığında kuruldu.
1989 - Aleksandr Zuyev, Soğuk Savaş'tan kaçmak için Bakü Hava Savunma Ordusu'na ait Mikoyan MiG-29 uçağını ile sınır ihlali yaparak, Sovyetler Birliği'nden kaçıp Trabzon Havalimanı'na iniş yaptı. Türkiye hükûmeti uçağı Sovyetlere geri verse de, Aleksandr Zuyev ABD'ye kaçmayı başardı.
1990 - Romanya'da, Ion Iliescu Cumhurbaşkanı seçildi.
2003 - Yazar Orhan Pamuk, Benim Adım Kırmızı adlı romanıyla dünyanın en büyük edebiyat ödüllerinden biri olan Uluslararası IMPAC Dublin Edebiyat Ödülü'ne layık görüldü.
2015 - Bilim insanları protonları 13 TeV'ta çarpıştırarak ilk rekorunu kırdı.

Doğumlar

1315 - Bonne de Bohemia, Normandiya Düşesi (ö. 1349)
1470 - Pietro Bembo, İtalyan kardinal ve şair(ö. 1547)
1664 - Andreas Schlüter, Alman mimar ve heykeltıraş (ö. 1714)
1743 - François-Dominique Toussaint L'Ouverture, Haiti Devriminde yer almış Haitili devrimci önder ve yönetici (ö. 1803)
1759 - William Thornton, Amerikalı fizikçi, mucit, ressam ve mimar (ö. 1828)
1765 - Andreas Miaoulis, Yunan amiral ve politikacıydı (ö. 1835)
1799 - Honore de Balzac, Fransız romancı (ö. 1850)
1806 - John Stuart Mill, İngiliz düşünür, filozof ve politik ekonomist (ö. 1873)
1822 - Frédéric Passy, Fransız ekonomist ve Nobel Barış Ödülü sahibi (ö. 1912)
1838 - Jules Méline, 1896'dan 1898'e kadar başbakanlık yapan bir Fransız devlet adamıydı (ö. 1925)
1851 - Emile Berliner, Alman asıllı Amerikalı mucit (ö. 1929)
1856 - Henri-Edmond Cross, Fransız ressam (ö. 1910)
1860 - Eduard Buchner, Alman kimyacı ve Nobel Kimya Ödülü sahibi (ö. 1917)
1882 - Sigrid Undset, Norveçli romancı ve 1928 Nobel Edebiyat Ödülü sahibi (ö. 1949)
1883 - I. Faysal, Irak Kralı (ö. 1933)
1884 - Leon Schlesinger, Amerikalı film yapımcısı (ö. 1949)
1886 - Ali Sami Yen, Türk spor adamı (ö. 1951)
1887 - Sermet Muhtar Alus, Türk gazeteci ve yazar (ö. 1952)
1890 - Catharine Cox Miles, zeka ve deha üzerine yaptığı çalışmalarla tanınan Amerikalı psikolog (ö. 1984)
1894 - Sri Chandrasekharendra Saraswathi, Hint dini lider ve aziz (ö. 1994)
1899 - Aleksandr Deyneka, Rus modernist ressam (ö. 1969)
1901 - Max Euwe, Hollandalı Dünya satranç şampiyonu (ö. 1981)
1908 - James Stewart, Amerikalı aktör (ö. 1997)
1913 - Mualla Gökçay, Türk ses sanatçısı ve Klasik Türk Müziği yorumcusu (ö. 1991)
1913 - Bill Hewlett, Amerikalı mühendis, Hewlett-Packard şirketinin kurucu ortağı (ö. 2001)
1915 - Moşe Dayan, İsrailli general ve siyasetçi (ö. 1981)
1916 - Aleksey Maresyev, Sovyet as pilot, Sovyetler birliği kahramanı (ö. 2001)
1917 - Tony Cliff, Yahudi asıllı Sosyalist aktivist (ö. 2000)
1918 - Edward B. Lewis, Amerikalı genetikçi (ö. 2004)
1921 - Wolfgang Borchert, Alman yazar (ö. 1947)
1924 - Cavid Erginsoy, Türk fizikçi ve bilim insanı (ö. 1967)
1927 - David Hedison, Amerikalı oyuncu (ö. 2019)
1929 - James Douglas, Amerikalı sinema oyuncusu (ö. 2016)
1933 - Constance Towers, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı
1935 - José Mujica, Uruguaylı siyasetçi ve 40. Uruguay devlet başkanı
1936 - Anthony Zerbe, Amerikalı oyuncu
1938 - Sabih Kanadoğlu, Türk hukukçu (ö. 2023)
1940 - Rasim Özdenören, Türk öykü ve deneme yazarı (ö. 2022)
1940 - Stan Mikita, Slovak-Kanadalı buz hokeyi oyuncusu (ö. 2018)
1941 - Goh Chok Tong, Singapurlu siyasetçi ve eski Singapur başbakanı
1943 - Albano Carrisi, İtalyan şarkıcı, söz yazarı ve oyuncu
1944 - Dietrich Mateschitz, Avusturyalı milyarder iş insanı (ö. 2022)
1944 - Joe Cocker, İngiliz rock ve blues sanatçısı (ö. 2014)
1945 - Anton Zeilinger, Avusturyalı fizikçi ve Nobel Fizik Ödülü sahibi
1945 - İnci Gürbüzatik, Türk yazar ve yapımcı
1946 - Cher, Amerikalı şarkıcı
1948- Jaakko Laakso, Fin siyasetçi
1951 - Christie Blatchford, Kanadalı gazeteci ve köşe yazarı (ö. 2020)
1951 - Thomas Akers, Amerikalı astronot
1952 - Roger Milla, Kamerunlu futbolcu
1955 - Zbigniew Preisner, Polonyalı besteci
1956 - Douglas Preston, Amerikalı yazar
1956 - Ingvar Ambjørnsen, Norveçli yazar
1956 - Gerry Peyton, İrlandalı futbolcu ve teknik direktör
1957 - Yoşihiko Noda, Japon siyasetçi
1960 - Tony Goldwyn, Amerikalı oyuncu ve yönetmen
1961 - Tilbe Saran, Türk tiyatro ve sinema oyuncusu ve seslendirme sanatçısı
1966 - Mirkelam, Türk şarkıcı
1966 - Ahmet Ak, Türk güreşçi
1968 - Timothy Olyphant, Amerikalı oyuncu
1969 - Road Dogg, Amerikalı profesyonel güreşçi
1970 - Sabahat Aslan, Türk halk müziği sanatçısı
1971 - Šárka Kašpárková, Çek atletizm sporcusu
1972 - Busta Rhymes, Amerikalı rapçi
1972 - Erkan Aydoğan Oflu, Türk oyuncu (ö. 2011)
1977 - Leo Franco, Arjantinli futbolcu
1977 - Matt Czuchry, Amerikalı oyuncu
1979 - Aysun Kayacı, Türk model ve oyuncu
1979 - Andrew Scheer, Kanadalı siyasetçi
1979 - Yoshinari Takagi, Japon futbolcu
1980 - Juliana Pasha, Arnavut şarkıcı
1981 - Iker Casillas, İspanyol futbolcu
1981 - Silvino João de Carvalho, Brezilyalı futbolcu
1981 - Omar Anguiano, Amerikalı oyuncu
1981 - Rachel Platten, Amerikalı şarkıcı ve söz yazarı
1981 - Klæmint Matras, Faroeli eski millî futbolcu
1982 - Ásmundur Sveinsson, İzlandalı heykeltıraş
1982 - Petr Čech, Çek futbolcu
1982 - Wes Hoolahan, İrlandalı futbolcu
1982 - Natalya Podolskaya, Beyaz Rus şarkıcı
1983 - Óscar Cardozo, Paraguaylı futbolcu
1983 - Mehdi Taouil, Faslı eski futbolcu
1984 - Kim Dong-Hyun, Eski Güney Koreli futbolcu
1984 - Dilara Kazımova, Azerbaycanlı şarkıcı ve oyuncu
1984 - Ricardo Lobo, Brezilyalı futbolcu
1984 - Naturi Naughton, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı-söz yazarı
1985 - Raúl Enríquez, Meksikalı futbolcu
1985 - Christ Froome, İngiliz yol bisikleti yarışçısı
1986 - Ahmed Samir Ferec, Mısırlı millî futbolcu
1986 - Stéphane Mbia, Kamerunlu futbolcu
1987 - Desirée van den Berg, Hollandalı manken
1987 - Marcelo Guedes, Brezilyalı futbolcu
1987 - Mike Havenaar, Japon millî futbolcu
1987 - Luboš Kalouda, Çek eski futbolcu
1988 - Magno Cruz, Brezilyalı futbolcu
1988 - Kim Lamarre, Kanadalı serbest stil kayakçı
1988 - Lana Obad, Hırvat manken
1989 - Aldo Corzo, Perulu millî futbolcu
1989 - Ahmed es-Salih, Suriyeli millî futbolcu
1990 - Alex, Brezilyalı futbolcu
1990 - Rafael Cabral, Brezilyalı futbolcu
1990 - Anderson Carvalho, Brezilyalı futbolcu
1990 - Miloš Kosanović, Sırp millî futbolcu
1990 - Bernardo Vieira de Souza, Brezilyalı futbolcu
1990 - Lucas Gomes da Silva, Brezilyalı eski futbolcu (ö. 2016)
1990 - Josh O'Connor, İngiliz oyuncu
1990 - İzzet Türkyılmaz, Türk basketbolcu
1991 - Emre Çolak, Türk futbolcu
1991 - Vitor Hugo, Brezilyalı futbolcu
1991 - Mehmet Taş, Türk futbolcu
1992 - Damir Džumhur, Bosnalı profesyonel tenis oyuncusu
1992 - Jack Gleeson, İrlandalı televizyon ve sinema oyuncusu
1992 - Daniel Haber, Kanadalı futbolcu
1992 - Enes Kanter, Türk basketbolcu
1992 - Gerónimo Rulli, Arjantinli futbolcu
1993 - Sunny Dhinsa, Kanadalı profesyonel güreşçi ve eski amatör güreşçi
1993 - Juanmi, İspanyol millî futbolcu
1993 - Václav Kadlec, Çek futbolcu
1993 - Caroline Zhang, Amerikalı buz patenci
1994 - Alex Høgh Andersen, Danimarkalı aktör
1994 - Okan Deniz, Türk futbolcu
1994 - Piotr Zieliński, Polonyalı millî futbolcu
1995 - Damien Inglis, Fransız profesyonel basketbolcu
1996 - Michael Brown, Amerikalı genç (ö. 2014)
1997 - Marlon, Brezilyalı futbolcu

Ölümler

794 - Æthelberht, Doğu Anglia kralı ve Hristiyanlar için bir aziz (d. ?)
1277 - XXI. İoannes, Lizbon doğumlu Portekizli papa (d. 1215)
1506 - Kristof Kolomb, Cenovalı denizci ve kâşif (d. 1451)
1550 - Ashikaga Yoshiharu, Ashikaga şogunluğunun 12. şogunu (d. 1511)
1622 - II. Osman, Osmanlı'nın 16. Padişahı (d. 1604)
1648 - IV. Władysław Waza, Polonya kralı, Rus çarı ve İsveç kralı (d. 1595)
1793 - Charles Bonnet, Cenevreli bir doğa bilimci ve felsefi yazar (d. 1720)
1834 - Marquis de Lafayette, Fransız aristokrat (Amerikan Bağımsızlık Savaşı'nda İngiliz sömürgeciliğine karşı Amerikalıların yanında savaşan) (d. 1757)
1878 - Ali Suavi "Sarıklı İhtilalci", Türk gazeteci ve yazar (d. 1839)
1880 - Károly Alexy, Macar heykeltıraş (d. 1823)
1835 - II. Hüseyin Bey, Tunus Beyi (d. 1784)
1896 - Clara Schumann, Alman piyanist ve besteci (d. 1819)
1909 - Ernest Hogan, Amerikalı vodvil şovmeni, şarkıcı, besteci ve şarkı söz yazarı (d. 1860)
1924 - Bogd Han, Moğolistan hanı (d. 1869)
1940 - Verner von Heidenstam, İsveçli şair ve yazar (d. 1859)
1942 - Hector Guimard, Fransız mimar (d. 1867)
1947 - Philipp Lenard, Nobel Fizik Ödülü almış Alman fizikçi (d. 1862)
1949 - Damaskinos Papandreou, 1941'den ölümüne kadar Atina'nın başpiskoposu ve Yunanistan başbakanı (d. 1891)
1956 - Max Beerbohm, İngiliz yazar, karikatürcü ve tiyatro eleştirmeni (d. 1872)
1958 - Varvara Stepanova, Rus ressam ve desinatör (d. 1894)
1958 - Frédéric François-Marsal, Fransız siyasetçi (d. 1874)
1970 - Hermann Nunberg, Polonyalı psikiyarist (d. 1884)
1974 - Jean Daniélou, Kardinal ilan edilen Fransız Cizvit patrolog (d. 1905)
1975 - Barbara Hepworth, İngiliz heykeltıraş ve sanatçı (d. 1903)
1989 - John Hicks, İngiliz iktisatçı (d. 1904)
1996 - John Pertwee, İngiliz oyuncu (d. 1919)
2000 - Malik Sealy, Amerikalı basketbolcu (d. 1970)
2002 - Stephen Jay Gould, Amerikalı paleontolog (d. 1941)
2005 - Paul Ricoeur, Fransız filozof (d. 1913)
2009 - Lucy Gordon, İngiliz manken ve oyuncu (d. 1980)
2009 - Oleg Yankovski, Rus oyuncu (d. 1944)
2011 - Randy Savage, Amerikalı profesyonel güreşçi (d. 1952)
2012 - Robin Gibb, Birleşik Krallık doğumlu şarkıcı ve söz yazarı (d. 1949)
2012 - Eugene Polley, Amerikalı bilim insanı ve mucit (d. 1915)
2013 - Ray Manzarek, Amerikalı müzisyen (d. 1939)
2013 - Zach Sobiech, Amerikalı pop şarkıcısı (d. 1995)
2014 - Barbara Murray, İngiliz oyuncu (d. 1929)
2015 - Mary Ellen Trainor, Amerikalı oyuncu (d. 1952)
2017 - Recep Adanır, Baba Recep lakaplı Türk futbolcu (d. 1929)
2017 - Albert Bouvet, Eski Fransız profesyonel bisiklet yarışçısı (d. 1930)
2017 - Emile Degelin, Belçikalı film yönetmeni ve romancı (d. 1926)
2017 - Victor Găureanu, Rumen eskrimci (d. 1967)
2017 - Syed Abdullah Khalid, Bangladeşli heykeltıraş (d. 1942)
2017 - Nataliya Şahovskaya, Sovyet Rus kadın çellist (d. 1935)
2017 - Aleksandr Volkov, Rusya Federasyonu'na bağlı Udmurtya cumhurbaşkanı (d. 1951)
2018 - Jaroslav Brabec, Çek atlet (d. 1949)
2018 - Billy Cannon, Eski Amerikan futbolcusu (d. 1937)
2018 - Patricia Morison, Amerikalı oyuncu ve şarkıcı (d. 1915)
2019 - Nanni Balestrini, İtalyan deneysel şair, yazar ve görsel sanatlar sanatçısı (d. 1935)
2019 - Sandy D'Alemberte, Amerikalı hukukçu, akademisyen, siyasetçi ve eğitimci (d. 1933)
2019 - Andrew Hall, İngiliz oyuncu ve tiyatro yönetmeni (d. 1954)
2019 - Niki Lauda, Avustralyalı Formula 1 pilotu (d. 1949)
2020 - Syed Fazal Agha, Pakistanlı siyasetçi (d. 1946)
2020 - Denis Farkasfalvy, Macar-Amerikan Katolik rahibi, sistersiyen keşişi, ilahiyatçı, yazar ve çevirmen (d. 1936)
2020 - Shaheen Raza, Pakistanlı politikacı (d. 1954)
2020 - Gianfranco Terenzi, San Marino'nun naibi (d. 1941)
2021 - Sándor Puhl, Macar eski futbol hakemi (d. 1955)
2023 - Nuri Sesigüzel, Türk ses sanatçısı ve sinema oyuncusu (d. 1937)

 

UNESCO

Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü; eğitim, sanat, bilim ve kültür alanlarında uluslararası iş birliği yoluyla dünya barışını ve güvenliğini koruma amacını güden bir Birleşmiş Milletler kurumudur.