Fiziksel olarak sportif performansı artırmak amacıyla kullanılan yabancı madde ve ilaç türevlerine verilen genel addır. Vücuda yabancı maddelerin alınması ya da herhangi bir maddenin anormal miktarlarda tüketilmesi ve/veya vücuda normal dışı yollardan sokuması olarak tanımlanır. Performans artırıcı hormonel aktiviteleri tetikleyici (örn. kadınlarda hamilelik süreci) her eylem ve/veya ilaç bu statüye girmez.
Dopingin ilk resmi tanımı 1963 yılında yapılmıştır. Buna göre doping; sporcu ya da oyuncuların yarışma sırasında veya oyuna hazırlanırken spor ahlâkına yakışmayacak şekilde performanslarını yapay olarak artıracak, sporcunun fiziksel ve psikolojik sağlığına zarar verecek madde ve/veya başka olası yöntemleri kullanması olarak belirtilmiştir.
Dopingin kullanımı çok eski dönemlere dayanmaktadır. İlk doping kullanımına dair emarelere M.Ö. 3. yüzyılda yapılan olimpiyat oyunlarında rastlanmaktadır. Bu dönemde sporcuların hızlı koşabilmek için mantar yedikleri ve çeşitli karışımlar kullandıkları bilinmektedir.
Romalılar savaş arabası yarışlarında atların daha hızlı koşabilmesi için su ve bal karışımı olan hydromel adı verilen bir sıvı kullanırlardı. Yine tarihi kayıtlara bakıldığında Güney Amerika yerlilerinin avlanma ve savaş öncesi koka filizlerini çiğnedikleri bilinmektedir.
Modern çağda ise doping kullanımı 19. yüzyılda yüzücü ve bisikletçilerde görülmektedir. Modern olimpiyat oyunlarının başlamasıyla beraber sporcular arasında madde kullanımı hızla yaygınlaşmış ve günümüze kadar olimpiyat oyunlarında çok sayıda bu zararlı madde tespit edilmiştir.
Dopinglerin Listesi
• Adapromin
• Amantadin
• Bromantan
• Memantin
• Rimantadin
• 8-Kloroteofilin
• 8-Siklopentilteofilin
• 8-Fenilteofilin
• Aminofilin
• Kafein
• CGS-15943
• Dimetazan
• İstradefilin
• Paraksantin
• SCH-58261
• Teobromin
• Teofilin
• Siklopetamin
• Sipenamin
• Siprodenat
• Heptaminol
• İzometepten
• Levopropilheksedrin
• Metilheksanamin
• Oktodrin
• Propilheksedrin
• Tuaminoheptan
• CX-516
• CX-546
• CX-614
• CX-691
• CX-717
• IDRA-21
• LY-404,187
• LY-503,430
• Nooglutyl
• Org 26576
• PEPA
• S-18986
• Sunifiram
• Unifiram
• Benosiklidin
• Dietisiklidin
• Esketamin
• Etisiklidin
• Gasiklidin
• Ketamin
• Fensiklamin
• Fensiklidin
• Rolicyclidine
• Tenosiklidin
• Tiletamin
• 6-Br-APB
• SKF-77434
• SKF-81297
• SKF-82958
• 3-Florometkatinon
• 3,4-DMMC
• 4-BMC
• 4-CMC
• 4-Metilbüfedron
• 4-Metilkatinon
• 4-MEAP
• 4-Metilpentedron
• Amfepramon
• Benzedron
• Buphedrone
• Bupropion
• Bütilon
• Cathinone
• Dimetilkatinon
• Ethcathinone
• Etilon
• Flefedron
• Büyücü
• İzoetkatinon
• Mephedrone
• Methcathinone
• Methedrone
• Metilendioksikatinon
• Metilon
• Mexedrone
• N-Etilbuphedrone
• N-Etilheksidron
• Pentedron
• Pentilon
• Phthalimidopropiofenone
• A-84,543
• A-366,833
• ABT-202
• ABT-418
• AR-R17779
• Altiniklin
• Anabasine
• Arecoline
• Bradaniklin
• Kotin
• Kisisin
• Diyaniklin
• Epibatidin
• Epiboksidin
• GTS-21
• İsproniklin
• Nikotin
• PHA-543,613
• PNU-120,596
• PNU-282,987
• Pozaniklin
• Rivanikline
• Sazetidin A
• SIB-1553A
• SSR-180,711
• TC-1698
• TC-1827
• TC-2216
• Tebanikline
• UB-165
• Vareniklin
• WAY-317,538
• Anatoksin-a
• Bikülün
• DMCM
• Flurotil
• Gabazin
• Pentetrazol
• Pikrotoksin
• Striknin
• Thujone
• Adrafinil
• Armodafinil
• CRL-40,940
• CRL-40,941
• Fluorenol
• Modafinil
• 4-Metilaminoreks
• Aminorex
• Klominoreksi
• Siklazodon
• Fenozolon
• Fluminorex
• Pemolin
• Tozalinon
• 1-(4-Metilfenil)-2-aminobütan
• 1-Metilamino-1-(3,4-metilendioksifenil) propan
• 2-Floroamfetamin
• 2-Florometamfetamin
• 2-OH-PEA
• 2-Fenil-3-aminobutan
• 2,3-MDA
• 3-Floroamfetamin
• 3-Floroethamfetamin
• 3-Metoksiamfetamin
• 3-Metilamfetamin
• 4-Floroamfetamin
• 4-Florometamfetamin
• 4-MA
• 4-MMA
• 4-MTA
• 6-FNE
• AL-1095
• Alfetamin
• a-Etilfenetilamin
• Amfekloral
• Amfepentoreks
• Amidefrin
• 2-Amino-1,2-dihidronaftalin
• 2-Aminoindan
• 5-(2-Aminopropil) indol
• 2-Aminotetralin
• Acridorex
• Amfetamin (Dekstroamfetamin, Levoamfetamin)
• Amfetaminil
• Arbutamin
• β-Metilfenetilamin
• β-Fenilmetamfetamin
• Benfluorex
• Benzfetamin
• BDB
• BOH
• 3-Benzhidrilmorfolin
• BPAP
• Kamfetamin
• Katin
• Klorfentermin
• Silobamin
• Sinamedrin
• Clenbuterol
• Klobenzoreks
• Cloforex
• Klortermin
• Sipenamin
• Deprenyl
• Denopamin
• Dimetoksiamfetamin
• Dimetilamfetamin
• Dobutamin
• DOPA (Dekstrodopa, Levodopa)
• Dopamin
• Dopeksamin
• Droksidopa
• EBDB
• Efedrin
• Epinefrin
• Epinin
• Etafedrin
• Etilnorepinefrin
• Etilamfetamin
• Etilefrin
• Famprofazon
• fencamfamin
• Fencamin
• Fenetillin
• Fenfluramin (Dexfenfluramin, Levofenfluramin)
• Fenproporex
• Feprosidin
• Fludorex
• Formetorex
• Furfenorex
• Gepefrin
• Hekzapradol
• HMMA
• Hordenine
• 4-Hidroksiamfetamin
• 5-İyodo-2-aminoindan
• İbopamin
• İndanilampetamin
• İofetamin
• İzoetarin
• İzoprenalin
• Deprenyl (Selegilin)
• Lefetamin
• Lisdeksamfetamin
• Lofofin
• Metilendioksi metilfenetilamin
• Metilendioksi hidroksiamfetamin
• MBDB
• MDA (tenamfetamin)
• MDBU
• MDEA
• MDMA (midomafetamin)
• MDPR
• MDPEA
• Mefenorex
• Mefentermin
• Metanefrin
• Metaraminol
• Mezokarb
• Metamfetamin(Dekstrometamfetamin, Levometamfetamin)
• Metoksamin
• Metoksifenamin
• MMA
• Metoksifenamin
• MMDA
• MMDMA
• MMMA
• Morforex
• N,alfa-Dietilfeniletilamin
• N,N-Dimetilfenetilamin
• Naftilamfetamin
• Nisoksetin
• Noradrenalin
• Norepinefrin
• Norfenefrin
• Norfenfluramin
• Normetanefrin
• Norpsödoefedrin
• Oktopamin
• Orsiprenalin
• Ortetamin
• Oxifentorex
• Oksilofrin
• PBA
• PCA
• PCMA
• PHA
• Pentorex
• Fenatin
• Fenprometamin
• Phentermin
• Fenilalanin
• Fenilefrin
• Fenilpropanolamin
• Pholedrine
• PIA
• PMA
• PMEA
• PMMA
• PPAP
• Prenilamin
• Propilamfetamin
• Psödoefedrin
• Ropinirol
• Salbutamol (Levosalbutamol)
• Sibutramin
• Sildenafil
• Solriamfetol
• Sinefrin
• Teodrenalin
• Tiflorex
• Tranilsipromin
• Tiramin
• Tirozin
• Ksilopropamin
• Zilofuramin
• 3-Florofenmetrazin
• Fenbutrazat
• Fenmetramid
• G-130
• Manifaksin
• Morazon
• Morforex
• Oksaflozan
• PD-128,907
• Fendimetrazin
• Fenmetrazin
• 2-Fenil-3,6-dimetilmorfolin
• Psödofenmetrazin
• Radafaksin
• 2C-B-BZP
• 3C-PEP
• BZP
• CM156
• DBL-583
• GBR-12783
• GBR-12935
• GBR-13069
• GBR-13098
• GBR-13119
• MeOPP
• MBZP
• oMPP
• Vanokserin
• 1-Benzil-4-(2-(difenilmetoksi)etil)piperidin
• 2-Benzilpiperidin
• 2-Metil-3-fenilpiperidin
• 3,4-Diklorometilfenidat
• 4-Benzilpiperidin
• 4-Florometilfenidat
• 4-Metilmetilfenidat
• Desoxypipradrol
• Difemetorex
• Difenilpiralin
• Etilnaftidat
• Etilfenidat
• Metilnaftidat
• İzopropilfenidat
• JZ-IV-10
• Metilfenidat (Deksmetilfenidat)
• Nocaine
• Fasetoperan
• Piprol
• Propilfenidat
• SCH-5472
• 2-Difenilmetilpirolidin
• 4-Cl-PVP
• 5-DBFPV
• α-PPP
• α-PBP
• α-PCYP
• α-PHiP
• α-PHP
• α-PHPP
• α-PVP
• α-PVT
• Difenilprolinol
• DMPVP
• FPOP
• FPVP
• MDPPP
• MDPBP
• MPBP
• MPHP
• MPPP
• MOPVP
• MOPPP
• İndapirofenidon
• MDPV
• Nafiron
• PEP
• Picilorex
• Prolintan
• Pirovaleron
• Oxiracetam
• Fenilpiracetam
• Fenilpiracetam hidrazid
• 4-florotropakokain
• 4'-Florokokain
• Altropane (IACFT)
• Brasofensine
• Doping
• CFT (WIN 35.428)
• β-CIT (RTI-55)
• Cocaethylene
• Kokain
• Dikloropan (RTI-111)
• Difloropin
• FE-β-CPPIT
• FP-β-CPPIT
• Ioflupane (123I)
• Norkokain
• PIT
• PTT
• RTI-31
• RTI-32
• RTI-51
• RTI-112
• RTI-113
• RTI-120
• RTI-121 (IPCIT)
• RTI-126
• RTI-150
• RTI-177
• RTI-229
• RTI-336
• RTI-354
• RTI-371
• RTI-386
• Salisilmetilekgonin
• Tesofensin
• Troparil (β-CPT, WIN 35,065-2)
• Tropoksan
• WF-23
• WF-33
• 4-HO-αMT
• 4-Metil-αET
• 4-Metil-αMT
• 5-Kloro-αMT
• 5-Floro-αMT
• 5-MeO-αET
• 5-MeO-αMT
• 5-MeO-DIPT
• 6-Floro-αMT
• 7-Metil-αET
• αET
• αMT
• 2-MDP
• 3,3-Difenilsiklobütanamin
• Amfonelik asit
• Amineptin
• Amifenazol
• Atipamezol
• Atomoksetin
• Bemegride
• Benzidamin
• BTQ
• BTS 74,398
• Sentanafadin
• Siklazindol
• Klofencilan
• Kropropamid
• Krotetamit
• D-161
• Desipramin
• Diklofensin
• Dimetokain
• Efaroksan
• Etamivan
• Fenisorex
• Fenpentadiol
• Gamfexine
• Gilutensin
• GSK1360707F
• GYKI-52895
• Hekzasiklonat
• İdazoksan
• İndanorex
• İndatralin
• JNJ-7925476
• Lazabemid
• Leptacline
• Lomevactone
• LR-5182
• Mazindol
• Meklofenoksat
• Medifoksamin
• Mefeksamid
• Metannetamin
• Methastiridon
• Metiyopropamin
• Naftilaminopropan
• Nefopam
• Niketamid
• Nomifensin
• O-2172
• Okzaprotilin
• PNU-99,194
• PRC200-SS
• Rasajilin
• Rauwolscine
• Rubidyum klorür
• Setazindol
• Tametralin
• Tandamin
• Tiyopropamin
• Tiyotinon
• Trazyum
• UH-232
• Yohimbin
Dopingin etkisi yıllarca sürebiliyor. Yeni bir araştırma kısa bir süre için steroid kullanımının, sporcular için bütün kariyerleri boyunca yararlı olabileceğini gösteriyor. Fareler ile deneyler, testosteron hormonuna kısa süre maruz kalan farelerin ileriki yıllarda hızla yeniden kas sahibi olabildiğini gösterdi.
Müsabaka dışı doping kontrolü ise, sporcunun herhangi bir müsabakada olmadığı tüm süreci kapsar. Tanımlar için Türkiye Dopingle Mücadele Talimatına bakınız. Doping kontrollerinde sporculardan idrar örneği alınabileceği gibi kan örneği de alınabilir.
Performansı arttırmak için ilaç kullanımı etik dışı kabul edilir ve Uluslararası Olimpiyat Komitesi de dahil olmak üzere çoğu uluslararası spor kuruluşu tarafından yasaktır.
Sporda performansı artırmak amacıyla doping maddesi / yöntemi kullanımı insan sağlığını olumsuz yönde etkilediği ve adil yarışma ortamını engellediği için Uluslararası Olimpiyat komitesi ve Spor Federasyonları tarafından yasaklanmıştır.
Kişinin bir yarışmaya katılımı nedeniyle ve yapay ve haksız şekilde performansını arttırmak amacıyla, organizmaya yabancı fizyolojik maddelerin, herhangi bir yöntemle yüksek dozda ve anormal yollardan, sağlıklı bir kişiye uygulanması veya kendisi tarafından kullanılmasıdır.
Dopingin çarpıntı, yüksek tansiyon, sinirlilik, aşırı ter, saç dökülmesi, kalp krizi sonucu ölüm gibi zararları bulunmaktadır.
Doping amacıyla kullanılan maddeler Stimülanlar, Narkotik analjezikler, Anabolik Androjenik steroidler, Beta blokeler, Diüretikler, Peptid hormonlar ve Antiöstrojenik Aktivite Gösteren Ajanlardır. Yukarıdaki makalemizde ☝️ güncel tam liste mevcuttur.
Madde bağımlısı olan bireylerde öne çıkan belirtiler;
Üniversite Öncesi Son Öğretim Yılında Öğrencileri Neler Bekliyor? |
Elektroskop |
Günseli Kato‘nun Eserlerinde Kullandığı Semboller ve Anlamları |
İletken Nedir? İletken ve Yalıtkanların Listesi |
Kardeş İlişkileri |
Tuz Nedir? Herkes İçin Anlaşılabilir Kimya |
Programlama Dillerini Bilmek ve Yazılımcı Olmak Arasındaki Fark Nedir? |
Hedy Lamarr and Technology |
Sultan Bad Thermal |
Turkish Sarma Recipe |
Solunum Sistemi |
Three Ingredient Cookie Recipe |
Retinitis Pigmentosa Sinsi ve Tehlikeli Miras |
Newton Evrensel Kütle Çekim Yasası |
Çocuklarda Sorumluluk Bilincini Geliştirmenin Yolları |
Çocuk Gelişiminde Okulun Önemi Nedir? |
Çocukta Merak Duygusu |
Çocuklara Sorumluluk Bilinci Nasıl Kazandırılır? |