Teknoloji bağımlılığının çeşitleri nelerdir? Çocuklarda teknoloji bağımlılığı Ne

Teknoloji Bağımlılığı dediğimiz bu durum ile teknolojiyi sağlıklı kullanan bireyler yaratabilmek arasındaki ince çizgiyi fark edebilmek, eğitimciler ve ebeveynler olarak bizim asli ve erteleyemeyeceğimiz görevlerimiz arasında yer almaktadır. Teknolojik bağımlılık, ister televizyon gibi pasif olsun, isterse bilgisayar gibi yarı aktif, kimyasal olmayan ve insan ile makine etkileşimini içeren her tür bağımlılık olarak tanımlanabilir. Teknolojinin tabi ki bilgiye hızlı ve kolay ulaşabilmek, hayatı kimi zaman prova edebilmek, öğrenme sürecini kolaylaştırmak ve eğlenceli hale getirmek gibi belki sayamayacağımız bir sürü olumlu etkisi de mevcuttur. Ama bu, teknolojik araçların sınırsız ve kuralsız kullanımının çeşitli sorunlara yol açtığı gerçeğini değiştirmemektedir.

Teknolojik Aletlerin Sınırsız ve Kuralsız Kullanımının Yaratabileceği Olumsuz Etkiler

• Bilgisayar, internet gibi araçlar çocuk ve gençlerin öğrenmeleri için sınırsız bir denizdir; fakat bu sınırsız alan sayesinde çocuklar şiddet davranışlarıyla da tanışabilmektedir. Tabi ki şiddet davranışını edinmede bu araçlar tek başına etken olamazlar ama bu olumsuz davranışa yönelten önemli bir etmendirler. Çünkü çocuğun dünyasında şiddeti normalleştirmektedir. Ayrıca sürekli şiddet eylemlerin seyrine maruz kalan bir birey; problemlerinin çözümünü de şiddette arayan, sürekli otoriteye karşı gelen, ruhsal gerginliği artmış ve hatta dengesi bozulmuş ya da dengesi kolay değişebilen birine dönüşebilmektedir.
• Televizyon, tablet ya da bilgisayar için uzun süreler harcanması gelişim çağında olan çocuklarda duruş ve oturuş pozisyonlarına bağlı olarak iskelet kas sisteminde hasarlara, görme problemlerine, elektromanyetik radyasyona (bilgisayar ekranlarından yayılan radyasyon) maruz kalmalarına neden olmaktadır. Ayrıca ilkokul çağındaki bir çocuğun, yaşı gereği fiziksel olarak enerjisini atması gerekirken, bilgisayar ve televizyon karşısında zaman geçirerek obezite, eklem rahatsızlıkları gibi hareketsizlikten kaynaklanan sağlık sorunları da yaşayabilir.
• Bilgisayar gibi söz konusu teknolojik aletlere aşırı maruz kalma hem bedensel, hem de zihinsel yorgunluğa ve akademik başarının düşmesine de sebep olmaktadır. Bunun nedeni ise bu teknolojik araçların beynin sağ yarım küresindeki dil ile ilgili bölgenin gelişimine köstek olması ve sadece görsel algıya hitap etmesidir. Ayrıca aşırı uyaranlarla bezenmiş bu araçlardan sonra çocuklarımız daha hafif uyaranlara dikkatini verememektedir. Bunun dışında sürekli bilgisayar ve televizyona maruz kalan bireyin ön beyin korteksinin (beynimizin bu kısmı planlama, organizasyon, dikkat ve öz denetimden sorumludur) tembelleştiğini ortaya koyan araştırmalar da mevcuttur.
• Sürekli ve kontrolsüz bilgisayar ya da televizyon kullanan çocuklar, yaşıtlarına göre daha az arkadaş edinmekte, sorumluluk içermeyen, zahmetsiz arkadaşlığı tercih etmektedirler. Çekingen kişilik özelliklerine sahip olan bir çocuk için daha rahat ettiği sanal arkadaşlıklar gerçek hayata taşıyabildiği sürece iyi bir başlangıç olarak görülebilir. Fakat kişi bu konuda hayal kırıklığı yaşarsa ya da cesaret edip arkadaşlığını gerçek hayata taşıyamazsa, toplumdan izole ve yaşamın gerçeklerinden kopuk bir birey olarak yetişebilir.
• Ve son olarak kontrolsüz ve denetimsiz internet kullanımı; çocuğun cinsellik algısı ile erken yaşta detaylı tanışmasına, yanlış eğilimler edinmesine ya da ileride sağlıklı işlemesi gereken bir sürecin baştan sekteye uğramasına neden olabilir.

Çocukları Teknolojik Aletlerin Olumsuz Etkilerinden Korumak İçin Anne Babalara Düşen Görevler

• Belki de en önemli şey hayatımızı kolaylaştırsa da bilgisayar, televizyon ya da bu tür araçların çocuğa “ödül” olarak sunulmamasıdır. Çünkü bu durum kullanımını teşvik etme anlamına gelir ve bağımlılık yaratabilir.
• Bu araçların çocuğumuzun yaşına uygun olmayan program ya da oyunlara erişimini önlemek gerekmektedir. Bunun için çocuk kilidi, dikkatli bir gözlem ve filtreleme sistemi kullanılabilir.
• Çocuğun yaşı ne olursa olsun ders çalışma saatleri belirlenmeli ve bunun dışında kalan saatler için bu araçlar için kontrollü olarak kullanıma açılmalıdır; ayrıca nedenleri konuşulup açıklanarak, çocuğun izlememesi gereken içerikler aile tarafından kontrol edilmelidir. İlkokul çağındaki bir çocuk için ekran başında (televizyon, bilgisayar, telefon, tablet başında geçirdiği toplam süre) geçirebileceği toplam süre günlük 60 dakikayı geçmemelidir.
• Üniversite çağına gelene kadar çocuğun yatak odasında, televizyon ve bilgisayar bulundurulmamalıdır. Teknolojik aletlerin evin ortak kullanım alanlarında bulunması (salon, mutfak gibi) sağlanarak kişiler arası ilişkiler yıpratılmadan çocuğun gözlem ve takibi yapılmalıdır. Ayrıca ilkokul çağındaki çocukların kendilerine ait cep telefonlarının/tabletlerinin olması da uygun değildir.
• Çocuğun hayatına spor dâhil edilmelidir. Haftanın en az iki günü çocuğu spor yapması için teşvik etmek sadece zihinsel, fiziksel, sosyal gelişimini desteklemekle kalmaz, çocuğun hedef ve strateji geliştirmesine, sorumluluk alabilmesine, enerjisini boşaltmasına, dikkatini geliştirmesine, ve kararlarının sonuçlarını kaldırabilmesine de olanak sağlayıp çocuğu gerçek hayata hazırlar.
• Teknolojik aletlerin kullanımı için çocuklarınızın sizden izin alması gerektiğiyle ilgili bir anlaşma sağlanmalıdır. İzlediği videoların, oynadığı oyunların, erişebildiği sitelerin yaş gelişimine uygunluğu mutlaka kontrol edilmelidir. Çocuklarınıza sanal ortamda kişisel bilgilerini paylaşmamaları gerektiğiyle ilgili sık sık hatırlatmalarda bulunulmalı ve kendilerini rahatsız eden ya da üzen herhangi bir durumla karşılaştıklarında sizlere anlatmaları konusunda güven verici ve destekleyici bir tutumda olunması gerekir.