Oyun bir çocuk için neden önemlidir? Freudun oyun kuramı nedir? Freud a göre oyun n

Oyun, genellikle iyi vakit geçirmeye yarayan, eğlendirici ve bu sebeple bazen bir eğitim aracı olarak da kullanılabilen etkinlik. Oyun, ücret karşılığında yapılan işlerden ve estetik ya da ideolojik unsurların bir ifadesi olan sanattan farklıdır. Buna karşın net bir ayrım da yoktur: Profesyonel oyuncuların rekabet ettiği spor müsabakaları, mahjong, solitaire ya da bazı video oyunları buna örnek gösterilebilir.

Platon; Bir insanı tanımak için onunla bir yıl sohbet edeceğine, bir saat oyun oyna demiştir. Oyun, ailelerin ve eğitimcilerin çocuğu tanımada, anlamada ve eğitimde en önemli yöntemidir. Birçok anne baba çocuğu ile oyun oynamakta ve farkında olmadan bazı davranışları kazandırırken oyunu kullanmaktadır. Tıpkı yemeği kendi başına yemekte zorlanan bir çocuğa yemeğin Tren, uçak geliyor! diye eğlendirici hâle getirilmesi, uykuya dalmakta zorlanan bir çocuğa oyuncak bebeklerle uyku zamanının hatırlatılması vb. gibi oyun çocuğun olduğu her yerde vardır.

Çocuklar oyun yoluyla baş edemediği duyguları ve yaşadığı zorlukları yeniden canlandırma yaparak deneyimler ve bu duyguların ya da zorlukların üstesinden gelmeye çalışır. Kendilerini oyuncaklarla ifade ettikçe yaşadığı duyguları dışa vurmaya başlar. Her çocuk oyun içinde adeta yaratıcı bir yazar gibi hareket edebilir, oyunda kendisine ait bir dünya yaratabilir ya da dünyasını, kendisini hoşnut edecek bir biçimde yeniden yaratabilir.

Piaget'e göre ise oyun bir uyumdur. Oyunlar, çocukların kendi seçtikleri ya da gruptaki bazı öğrencilerin seçtikleri ve kendilerine göre sağlam kuralları olan eylemlerdir.

Freud'a göre oyun, çocuğun farkında olmadığı iç güdü ve duygularını yansıttığı deneyimleridir. Çocuk oyun içerisinde iç güdüleri doğrultusunda tamamen kendi kişiliğini sergiler. Çocuğun hayalleri, fantezi dünyası oyunlarda ortaya çıkar. Oyun aslında çocuğun duygu dünyasının yansımasıdır. Oyun duyguların dışa vurumu için vardır. Ancak benlik gelişip mantıksal düşünme etkin olduğunda oyun çağı son bulur.

Çocuklar; kavramları, cisimleri, toplumsal kuralları, haklarını ve mücadele etmeyi oyun içerisinde algılar, sonra anlar, en sonunda öğrenir ve geliştirir. Oyun; fiziksel, zihinsel, sosyal ve duygusal yönden çocuğu etkiler ve gelişmesine katkıda bulunur.

Çocuk oyun yoluyla koşar, zıplar, tırmanır, küplerini sıralar veya legolarını birleştirir. Tüm bunları yaparken ince ve kaba motor becerilerini de desteklemiş olur.

Oyun; düşünme becerisi gerektirdiği için, çocukların bilişsel gelişimini de destekler. Çocuk, kazanmak için planlama ve hesaplama yapar. Nasıl oynaması gerektiğini ve rakibinin hamleleri ile nasıl baş edeceğini düşünür. Gizli saklanma yerleri bulmak, taşı tam seksek karelerinin içine atmak için planlama yapmak, topu atarken hızını ve açısını ayarlamak gibi farkında olmadığı bilişsel hesaplamalar yapar. Bu sayede zihin gelişimi aktif olur.

Oyun içinde kazanmayı da kaybetmeyi de öğrenirken aynı zamanda çeşitli duyguları deneyimler. Arkadaşlarının duygularını anlamaya ve gözlemeye başlar. Böylece duygudaşlığın temelleri oyun yoluyla atılmış olur. Arkadaşlarıyla oyun oynayan çocuklar; sıra beklemeyi, kurallara uymayı ve birbirlerine saygı göstermeyi öğrenir. Çevresinde neler olduğunu öğrenir, toplumun bir parçası olur ve sosyalleşir. Oyun, çocuk için öğrenme ortamıdır ve çocuk oynadıkça duyuları, yetenekleri ve becerileri; işitsel algı, yakınlık-uzaklık algısı, denge, hizalama vb. gelişir çünkü oyun çocuğun duyduklarını, gördüklerini uyguladığı, öğrendiklerini geliştirdiği bir ortamdır.

Oyuncak Seçimi ve Önemi
Oyuncak seçiminde çocuğun yaşı en belirleyici ölçüttür. Yeni doğan bir bebeğin ilk oyuncağı kendi bedenidir. Çocuğun yaşı, ne oynayacağının dışında aynı zamanda nasıl ve kimle oynayacağını da belirler. Bunun yanı sıra oyuncak alırken oyuncakların farklı gelişim alanlarına hitap etmesine de özen gösterilmelidir. Önemli olan çocuğun ne kadar oyuncağa sahip olduğu değil, sahip olduğu oyuncak ile ne kadar doyurucu bir şekilde oynayabildiğidir. Evdeki makarnalar, mercimekler, kâğıttan yapılan uçaklar ve gemiler de çocuğun zevkle oynayabileceği oyuncaklar olabilir. Çocuğa önündeki oyuncaklardan bir tanesini seçmesi, seçtiği oyuncak ile oynadıktan sonra diğer oyuncağa geçmesine fırsat verilmesi, çocuğun dikkatini bir oyuncakta toplamasına yardım edeceği gibi kurallı oynamasını da teşvik edecektir.

Anne Babalara Öneriler

• Oyun oynayan çocuğun oyunu birdenbire kesilmemeli, oyununu tamamlaması için önceden bilgi verilmelidir.
• Oyuncak alırken farklı gelişim alanlarına hitap etmesine dikkat edilmelidir.
• Benzer oyuncaklardan çok fazla almak yerine, çocuğun farklı oyunlar kurabileceği çok amaçlı oyuncaklar tercih edilmelidir.
• Oyuncakların mutlaka satın alınması gerekmez, çocuğunuz ile birlikte çeşitli oyuncaklar yapabilirsiniz.
• Çocuğunuzun oynadığı oyuncaklara ilgisi azaldığı zaman, bir süre ortadan kaldırıp daha sonra tekrar çıkarabilirsiniz.
• Çocuğunuzla karşılıklı oturarak, sadece çocuğunuz ve oynadığınız oyunla ilgilenerek oyunlar oynayınız.
• Çocuğunuzla oyun oynayarak ona yaklaşma ve duygularını tanıma imkânı bulabilirsiniz.

Unutulmamalıdır ki oyun çocukla iletişim kurmanın en etkili yoludur.