Arkadaþlýk : beðenileri, huylarý, düþünceleri yakýn olduðu, uyduðu için birbiriyle görüþür olmak.

Arkamdan yürüme; önderlik etmeyebilirim, önümde yürüme; takip etmeyebilirim. Sadece yanýmda yürü ve arkadaþým ol

Ýnsan, sosyal bir varlýktýr. Sosyal iliþkiler, insan yaþamýnýn vazgeçilmez bir parçasýdýr. Saðlýklý sosyal etkileþimler, kiþinin uyumunda ve mutlu olmasýnda büyük bir paya sahiptir.

Arkadaþlýk erken çocuklukta baþlayýp geliþen bir iliþkidir. Çocuklar ilk iliþkilerini anneleriyle, ailenin diðer fertleriyle ya da bakýmýný üstlenen kiþilerle kurarlar. Akran iliþkileri ise geçen yýllarla birlikte artar ve geliþir.

Arkadaþ iliþkileri çocuklarýn duygusal geliþiminde büyük rol oynar. Geliþim sürecinde akranlarýyla yaþadýðý yoðun iliþkiler çocuða, uyum gösterebilmesi ve gerekli sosyal becerileri kazanmasý için birçok fýrsat saðlar. Çocuðun arkadaþlýk iliþkileri ayný zamanda onun duygusal olgunluðunun en iyi ölçütüdür

Neden Arkadaþ Edinmeliyiz?

Arkadaþlýklar, kiþilerin aileleri dýþýnda kurduklarý güçlü baðlardýr. Arkadaþlarýn aileden en büyük farký, kiþinin arkadaþlarýný seçebilmesidir. Arkadaþ sözcüðü arka sözcüðünden türemiþtir ve içinde; koruma, destekleme, paylaþma vb. kavramlarý barýndýran güçlü bir sözcüktür. Kiþi arkadaþlýk iliþkilerinde farklý bir sevgi hisseder. Bu sevgi zaman içinde oluþur ve emek gerektirir. Arkadaþ edinmek, bizlere bu emeðin sonundaki güzel hissi yaþatýr. Duygusal geliþimimizi destekler.

Arkadaþlýk iliþkileri, yaþ dönemi özelliklerine göre farklýlýklar gösteren, bir geliþim alanýdýr. Akran iliþkileri yaþamýn ilk yýllarýnda baþlar. 6. aydan itibaren, bebek karþýsýndaki bebeðe dokunarak, bakarak, yaptýklarýný taklit ederek, saçýný çekerek ya da aðlayarak iliþki kurar. 12. ayda bebekler yan yana geldiklerinde iliþki kurma isterler. Birbirlerine bakýp farkýna varýrlar daha sonra da oyuncaklarýný paylaþýrlar. Bazen de diðer bir çocuðun varlýðý, oyuncaðý paylaþmada zorluk vb. davranýþlara yol açabilir.

2 – 4 yaþlarý arasýnda çocuklarýn etkileþimlerinde artýþ olur. Çocuklar, yetiþkin desteðine ihtiyaç duymadan, daha uzun süreli oyun oynamaya baþlar. Oyun arkadaþý olarak yetiþkinler yerine akranlarýný tercih etmeye baþlarlar.

Anaokulu çaðýndaki çocuklarda hem fiziksel yönden hem de zihinsel yönde deðiþimler baþlar. Bu deðiþim de bir dizi sosyal becerinin geliþimine katký saðlar. Bu dönemde yaþýtlarýyla daha fazla bir arada olma ortak faaliyette bulunma olanaklarý artar.

Okul çaðýnda arkadaþlýk
6 yaþýndan itibaren grup oyunlarýnda ve toplumsallaþma düzeylerinde artýþ görülür. Bu dönemde çocuk daha fazla grup bilince sahiptir. Daha az ben-merkezci ve daha yardýmsever olurlar. Kýzlar ve erkekler kendi cinslerinden oluþan küçük gruplarýyla birlikte oynamaktan hoþlanýrlar. Okul çaðý çocuðu için arkadaþ sayýsý ve çocukluktaki etkisi, anaokulundaki çocuklara oranla, daha fazladýr. Okul döneminde çocuklar arkadaþlarýný çoðunlukla yakýn çevrelerinden sýk bir araya geldikleri kiþilerden seçerler.

Okul çaðý ile birlikte kurallar ve sosyal roller önem kazanmaya baþlar. Sosyal etkinliklerde cinsiyet farký belirginleþmeye baþlar. Genellikle kýzlar sýnýrlý sayýda çocukla kuvvetli iliþki kurarken, oðlanlar daha fazla sayýda çocukla arkadaþlýk yaparlar. Bu yaþtaki çocuklar duygu ve düþünceleri hakkýnda daha fazla bilgiye sahiptir. Kendisini ifade etme becerileri artmaya baþladýðý için arkadaþlarýyla olan paylaþýmý artmýþtýr.

8 - 12 yaþlarý gruplaþma döneminin ön hazýrlayýcýsýdýr. Bu dönemde gruba baðlýlýk ve iþbirliði baskýndýr. Arkadaþlýklar dengeli, kararlý ve kalýcý olur.

Son çocuklukta, arkadaþlýklarda yoðunluk ve paylaþýmlar artar. Çocuk zamanýnýn büyük bir çoðunluðunu arkadaþlarýyla geçirmeyi tercih eder.

Arkadaþlýk iliþkilerinin geliþiminde çocukluk dönemi yaþantýlarý büyük bir önem taþýmaktadýr. Arkadaþlýk kurmak, ne kadar erken baþlarsa, o denli kolay geliþen bir beceridir. Çocukluk döneminde yeterli arkadaþlýk deneyimi olan bir ergen, saðlýklý sosyal iliþkiler geliþtirecektir. En saðlýklý ailenin bile, çocuða veremeyeceði tek þey, arkadaþlýktýr. Çocukluk döneminde arkadaþlýk iliþkilerine dair belli bir kýsýtlamaya maruz kalýndýðýnda ya da yeterli düzeyde sosyal iliþkiler geliþmediðinde bu durumun etkileri ergenlik dönemine de taþýnmaktadýr.

Anne ve Babalar Çocuklarýnýn Arkadaþlýklarý Konusunda Nelere Dikkat Etmelidir?

• Çocuðun içinde yer alabileceði sosyal bir ortam oluþturmalý (Örneðin; akranlarýn eve davet edilmesi, çocuðun akranlarýnýn olduðu ortamlara götürülmesi vb.) ve çocuklarýnýn arkadaþlarýný tanýmalýdýrlar.
• Çocuklarýnýn arkadaþlarýnýn anne babalarýný tanýmalýdýrlar.
• Çocuklarýnýn arkadaþlarý ile vakit geçirebilecekleri güvenli ortamlar saðlamalýdýrlar
• Çocuklarý ile arkadaþlarý, arkadaþlýk iliþkileri ve yaptýklarýseçimler ile ilgili olarak sohbet etmelidirler.
• Çocuklarýna, kendileri için tehlikeli olabilecek ve uygun olmayan durumlardan koruyabilmeyi ve bu gibi durumlarda ‘hayýr’ diyebilmeyi öðretmelidirler.
• Anne-babalar kendi iyi arkadaþ iliþkileri ile çocuklarýna model olmalýdýr.
• Çocuðunuza deðer verin. Böylece diðerlerinin de çocuðunuza kabul edici yaklaþmasýný saðlarsýnýz.
• Çocuklara filmler, kitaplar, oyunlar yoluyla doðru modeller sunulmalýdýr.
• Çocuðun arkadaþ iliþkileri sýrasýnda gösterdiði; paylaþma, iþbirliði yapma, sýrasýný bekleme vb. olumlu davranýþlarý önce çocuða tanýmlanmalý ve davranýþ desteklenmelidir. Örneðin; “Arkadaþýnla oynarken sýraný bekledin ve sabýrlý davrandýn. Aferin sana!”
• Eve kuþ, balýk vb. evcil hayvanlar alýnabilir. Diðer canlýlarla duygudaþlýk kurabilen çocuðun, bu becerisini akranlarýna da genellemesi mümkün olacaktýr.
• Çocuklarýn akran iliþkilerinin olumlu geliþebilmesi için, aile ile de zaman geçirmesi ve etkili konuþma- dinleme becerilerinin kullanýlmasý önemlidir.
• Sokakta, parkta ve okulda yaþadýðý arkadaþ sorunlarýný size aktardýðýnda dinleyin ve evde sohbet esnasýnda, çözüm için neler yapabileceðini kendisine sorun, beraber çözüm yollarý arayýn.
• Hafta sonu sanat ve spor etkinliklerine katýlmanýz, okulda anlatacaðý konular oluþturmasý açýsýndan avantaj saðlayacaktýr.